- IVF vergroot kans op behandelbare eierstokkanker

de Volkskrant, Ellen de Visser, 27 oktober 2011:


Vrouwen hebben na een ivf-behandeling een iets grotere kans op een goed te behandelen vorm van eierstokkanker
AMSTERDAM - Dat blijkt uit een Nederlandse studie onder 26 duizend vrouwen die vandaag wordt gepubliceerd in het vakblad Human Reproduction. Dankzij de gedetailleerde kankerregistratie in Nederland is voor het eerst een verband met ivf aangetoond.

Voor het zogeheten Omega-onderzoek zijn de gegevens bestudeerd van 26 duizend vrouwen die tussen 1983 en 1994 werden behandeld vanwege onvruchtbaarheid. Ivf blijkt geen verhoogde kans op de agressieve vorm van eierstokkanker te geven - die vorm leidt snel tot uitzaaiingen; na vijf jaar leeft nog slechts een kwart van de patiƫnten. Wel hebben de vrouwen een licht verhoogd risico op een zogeheten borderline tumor in de eierstok. Zo'n tumor ligt op het grensvlak tussen goedaardig en kwaadaardig. Die is uitstekend te behandelen, zegt Curt Burger, gynaecoloog in het Rotterdamse Erasmus MC.

Reden voor ongerustheid is er niet, benadrukt onderzoeksleider Floor van Leeuwen, epidemioloog aan het Nederlands Kanker Instituut (NKI). De kans op zo'n borderline tumor stijgt van 1 op de 1.000 naar 3,5 op de 1.000 bij vrouwen die ivf hebben gehad. Gedurende de vijftien jaar dat de studie liep, kregen 31 vrouwen in de onderzoeksgroep een borderline tumor. Jaarlijks ondergaan 16 duizend vrouwen een ivf-behandeling.

Over de relatie tussen ivf en kanker bestaan twee hypothesen, zegt Van Leeuwen. Om eicellen te kunnen oogsten, krijgen vrouwen hormooninjecties; het is mogelijk dat daardoor de kans op kanker stijgt. Het kan ook zijn dat de puncties, waarbij eicellen worden geoogst, de oorzaak zijn. Van Leeuwen: 'Bij iedere ovulatie wordt de bekleding van de eierstok licht beschadigd, omdat er een eicel vrijkomt. Die schade wordt gerepareerd, maar bij de celdelingen die daarvoor nodig zijn, kan een foutje optreden dat uiteindelijk tot een tumor kan leiden. Bij ivf zijn vaak meer puncties nodig.'

De onderzoekers hebben niet kunnen aantonen dat vrouwen die meer ivf-behandelingen ondergaan een grotere kans hebben op kanker. Maar daarbij is voorzichtigheid geboden, zegt Van Leeuwen. Het aantal vrouwen met meerdere ivf-behandelingen was beperkt en bovendien heeft de groep onderzochte vrouwen nog niet de leeftijd waarop eierstokkanker het vaakst voorkomt (boven de 50).