Op 4 mei 2011 las ik dat Amerikaanse onderzoeken hebben aangetoond dat hiermee de overlevingskans met een jaar wordt verlengd,mits sprake is van een optimale debulking operatie.
Nadeel van een clinical trial is dat het op basis van loting gebeurt. Elders (Gent, USA) kan men zonder loting een een buikspoeling krijgen.
Patienteninformatie: http://www.dgog.nl/images/stories/pdf-documents/patient-information-sheet-ovhipec-versie-2-112006-2.pdf
Protocol: http://www.dgog.nl/images/stories/pdf-documents/ovhipecprotocol-3-1-dd-january-26-2010.pdf
Presentaties over Ovhipec: http://www.dgog.nl/agenda/19-nieuws.html
-----------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------
Een gerandomiseerde, multicenter, fase III studie naar het effect van intervaldebulking met of
U wordt momenteel behandeld omdat er bij u eierstokkanker is vastgesteld.
Het is mogelijk dat u een van de volgende behandelingen hebt gehad:
1) Het kan zijn dat u tot nu toe behandeld bent met chemotherapie en dat het de
bedoeling is dat u na de derde kuur een operatie zal ondergaan of
2) U hebt een operatie gehad waarbij het niet gelukt is om alle ziekte te verwijderen.
In dat geval wordt u nu behandeld met chemotherapie en is het de bedoeling om na
de derde kuur nogmaals een operatie te verrichten om te proberen de resterende
ziekte te verwijderen.
In beide gevallen is het standaard dat er na de derde kuur een operatie wordt verricht, tijdens deze
operatie wordt zoveel mogelijk van de nog (eventueel) aanwezige tumor verwijderd, deze operatie
wordt ook wel een intervaldebulking genoemd.
In het onderzoek waar wij u voor willen vragen wordt de huidige standaard behandeling: de operatie
met vooraf en erna de chemotherapie, zoals hierboven is beschreven vergeleken met een operatie
(de intervaldebulking) met vooraf en erna chemotherapie aangevuld met het tijdens de operatie
spoelen van de buikholte met chemotherapie (cisplatinum). Het spoelen van de buikholte houdt in dat
het cisplatinum wordt opgelost in een bepaalde vloeistof, deze vloeistof wordt verwarmd tot een
temperatuur van 42 graden Celsius en dan direct in de buikholte toegediend. Er zijn aanwijzingen dat
wanneer de chemotherapie op deze wijze wordt toegediend de kankercellen, die eventueel nog in de
buikholte aanwezig zijn beter bereikt worden en de ziekte mogelijk beter behandeld wordt.
In ander onderzoek is gebleken dat de buikspoeling, tijdens de operatie bij de behandeling van
patiënten met dikke darm kanker een gunstig effect blijkt te hebben op de ziektevrije overleving. Of dit
ook geldt voor vrouwen met eierstokkanker weten wij niet zeker
Om te bewijzen of deze nieuwe behandeling (de operatie gevolgd door de buikspoeling) beter is dan
de standaardbehandeling (de operatie) moeten wij de twee behandelingen vergelijken. Dit gebeurt in
het kader van een fase III onderzoek.
Uitleg Fase III onderzoek
Om de twee behandelingen te kunnen vergelijken worden de patiënten, die aan deze zogenaamde
fase III onderzoek deelnemen, in twee groepen verdeeld.
Gynaecologie
Dhr. dr. M. van Beurden
Mw. dr. W.J. van Driel
Mw. G. Fons
Polikliniek Familiaire Gynaecologische
Tumoren
Mw. M.A.C. Lubsen-Brandsma
Pat info OVHIPEC versie 2 112006
De ene groep patiënten krijgt de (nieuwe) behandeling: tijdens de operatie een buikspoeling en de
andere groep wordt geopereerd zonder de buikspoeling.
Zo kan men nagaan in welke groep patiënten de resultaten de beste zijn.
De groepen moeten vergelijkbaar zijn. De beste, meest neutrale/onafhankelijke manier om twee (of
meerdere) goed vergelijkbare groepen samen te stellen is door loting, dit noemt men ook wel
randomisatie.
De loting wordt door de computer uitgevoerd
U moet zich realiseren dat er pas wordt geloot, nadat u toestemming hebt gegeven om mee te doen
aan het onderzoek. De loting zal plaats vinden tijdens de operatie wanneer beoordeeld is of het
mogelijk is om de operatie goed uit te kunnen voeren. Pas na de operatie hoort u de uitslag van de
loting: of u de nieuwe behandeling heeft gekregen of de standaardbehandeling,
Noch u, noch uw behandelend arts kan invloed uitoefenen op de uitslag van die loting. Voor verdere
informatie verwijzen we u naar de folder van het KWF: nieuwe behandelingen bij kanker.
Studiedoelen
Het eerste doel van dit onderzoek is naast het vastleggen van de bijwerkingen onderzoeken of het
toevoegen van een buikspoeling met chemotherapie tijdens de operatie invloed heeft op het langer
wegblijven van de ziekte.
Een ander doel van de studie is onderzoeken of de extra behandeling (de spoeling van de buikholte)
voordelige dan wel nadelige effecten heeft op de kwaliteit van leven. Daarom wordt u gevraagd
zogenaamde Kwaliteit van Leven vragenlijsten in te vullen.
Aantal deelnemers aan het onderzoek
Er zullen meerdere ziekenhuizen in Nederland en in andere landen meedoen aan dit onderzoek.
Ongeveer 300 patiënten worden gevraagd deel te nemen aan het onderzoek. Het hele onderzoek zal
ongeveer 3 jaar duren, waarna er nog 2 jaar nodig zal zijn om alle gegevens te verzamelen. Pas
daarna zullen wij de resultaten van het onderzoek weten.
Extra bloedafnames en weefselonderzoek
Bij het begin van de behandeling, na de 2
behandeling (na de laatste chemotherapie) en tijdens de controles (in totaal 10 maal in 2 jaar) zal er
bloed afgenomen worden om bepaalde eiwitten in het bloed te bepalen. Het bloed wat afgenomen
wordt bewaard gedurende 15 jaar in het NKI/AvL en zal gebruikt worden om er bepaalde eiwit
patronen in te bepalen. Op deze manier hopen we een betere manier te vinden om te kunnen
voorspellen hoe de ziekte reageert op de behandeling.
Bij 20 patiënten zal er tijdens de buikspoeling met cisplatin en in de 24 uur erna extra buisjes bloed
afgenomen (in totaal 6 keer) worden afgenomen. Uw behandelend arts zal met u bespreken of dit ook
bij u verricht kan worden.
Zoals u weet wordt de cisplatinum in de buikholte toegediend en via het buikvlies in de bloedsomloop
opgenomen.
Er wordt onderzocht of en hoelang na de toediening de cisplatin in het bloed aangetoond kan worden,
hoe het wordt afgebroken en op welke wijze en na hoeveel tijd de cisplatinum het lichaam verlaten
heeft. Dit noemt men ook wel farmacokinetisch onderzoek Een stukje van het tumorweefsel dat
tijdens de operatie verwijderd wordt, wordt eveneens gebruikt voor dit gedeelte van het onderzoek.
We onderzoeken wat voor type tumor u heeft en hoe de cellen reageren op de chemotherapie. In het
tumorweefsel zal ook de concentratie van de cisplatin gemeten worden zodat duidelijk wordt hoe diep
de chemotherapie in de tumorcellen doordringt.
Het verwijderde tumorweefsel zal ook gebruikt worden om te onderzoeken welke eiwitten de tumor
produceert en of er iets gezegd kan worden over waarom bepaalde tumorcellen beter reageren op de
chemotherapie dan andere tumorcellen.
Voor deze onderzoeken geldt dat dit optioneel is en u aan kan geven of u wel of niet wil deelnemen
aan dit gedeelte.
Pat info OVHIPEC versie 2 112006
e chemokuur; rond de operatie en aan het einde van de
Uitvoering van het onderzoek
Iedereen met eierstokkanker die net als u behandeld zal worden met 3 kuren chemotherapie, gevolgd
door een operatie waarna wederom 3 kuren chemotherapie zal benaderd worden om deel te nemen
aan het onderzoek.
Voor de start van de behandeling zal uw behandelend arts u uitleg geven over de operatie en de
behandeling met chemotherapie en met u het onderzoek bespreken Voor de start van de behandeling
zal er aan u toestemming gevraagd worden om deel te nemen aan dit onderzoek. Vóór de start van
de eerste chemotherapie wordt u gevraagd de eerste Kwaliteit van Leven vragenlijst in te vullen.
Na de tweede behandeling met chemotherapie zal het onderzoek opnieuw met u besproken worden.
Indien u in aanmerking komt voor het onderzoek en u schriftelijk uw toestemming tot deelname aan
het onderzoek hebt gegeven zal er tijdens de operatie een randomisatie (loting) plaatsvinden via de
computer, waarbij het lot bepaalt welke van de twee behandelingen u zal krijgen. Deze loting zal
plaats vinden tijdens de geplande operatie wanneer het duidelijk is dat het zal lukken om de tumor
voor het grootste gedeelte te kunnen verwijderen.
Er zijn zoals eerder is beschreven 2 mogelijke behandelingen waarvoor u kunt loten.
Behandeling 1: de operatie of Behandeling 2: de operatie met de buikspoeling met cisplatin
De operatie
Tijdens de operatie verwijdert uw arts zoveel mogelijk van de eventueel aanwezige tumor. Hoe
uitgebreid de operatie zal zijn, kan voor ieder verschillend zijn en zal met u door uw behandelend arts
besproken worden.
De operatie met de buikspoeling
Als u loot voor de operatie met het spoelen van de buik met chemotherapie (het onderzoek), houdt dit
het volgende in.
Wanneer het chirurgische gedeelte van de operatie klaar is zal de buik gespoeld worden met
chemotherapie (cisplatinum). De cisplatinum wordt opgelost in een vloeistof. De vloeistof (met de
cisplatinum) voor het spoelen van de buik wordt opgewarmd tot 42 graden Celsius. Het spoelen van
de buik duurt anderhalf uur waarna we het merendeel van de vloeistof met de cisplatinum uit de buik
laten lopen en de operatie beëindigd wordt. Tijdens de operatie zal er voor en na het spoelen bij 20
patienten weefsel worden afgenomen om de concentratie van het cisplatinum in te bepalen (zie
eerder: extra bloedafnames en weefsel onderzoek).
De gemiddelde opnameduur bij de standaardbehandeling (de operatie zonder spoelen van de buik)
ligt rond de 11 dagen.
Wanneer u loot voor de operatie met de buikspoeling zal de opnameduur gemiddeld 18 dagen zijn.
Voor alle patiënten geldt dat u tussen de 4 en 6 weken na de operatie de vierde behandeling met
chemotherapie via het infuus zult krijgen. (dit is de eerste kuur na de operatie) U wordt ook gevraagd
weer een Kwaliteit van Leven vragenlijst in te vullen. Na de 4
chemotherapie om de 3 weken.
e kuur volgen nog 2 behandelingen met
Na de behandeling
Na de behandeling zal u volgens een vast schema controle afspraken krijgen.
Dit houdt in dat om de 3 maanden gecontroleerd wordt of de ziekte bij u wegblijft en hoe lang het duurt
voordat de ziekte eventueel terugkomt. Tijdens deze controles wordt er gynaecologisch onderzoek en
echografisch onderzoek verricht. Daarnaast wordt er bloed afgenomen om daarin de
tumormerkstoffen te bepalen. Tumormerkstoffen zijn stoffen die door de tumor uitgescheiden worden
en in het bloed gemeten kunnen worden.
Na de laatste chemotherapie, 6, 12 en 24 maanden na de behandeling wordt er een CT scan verricht.
Ook wordt u weer gevraagd de Kwaliteit van Leven vragenlijsten in te vullen: 3 weken na de laatste
kuur en vervolgens om de 3 maanden gedurende 2 jaar.
Pat info OVHIPEC versie 2 112006
Mogelijke nadelen van meedoen, risico’s, bijwerkingen
Wanneer u loot voor de standaardbehandeling krijgt u de nu gebruikelijke behandeling voor
eierstokkanker; de operatie met vooraf en erna de behandelingen met chemotherapie. Wanneer u loot
voor het onderzoek krijgt u dezelfde behandeling aangevuld met het spoelen van de buikholte met
chemotherapie tijdens de operatie. Dit kan tot gevolg hebben dat u last krijgt van de bijwerkingen van
de chemotherapie.
De mogelijke bijwerkingen waar het hier om gaat zijn klachten van vermoeidheid, gevoelsstoornissen
in de handen en voeten, misselijkheid en overgeven. Om misselijkheids klachten tegen te gaan kunt u
medicijnen krijgen.
Ook kan de nierfunctie aangetast worden. Om deze laatste bijwerking zoveel mogelijk te beperken en
er voor te zorgen dat u goed blijft plassen krijgt u via het infuus een geneesmiddel (natrium thiosulfaat)
toegediend tijdens het spoelen van de buik en wordt er, ook weer via het infuus gezorgd voor
voldoende vochttoediening.
De combinatie van een operatie en het spoelen van de buik met chemotherapie kan nadelige
bijwerkingen hebben. Indien er een stuk van de darm weggehaald moet worden, en de darmen nadat
de buik gespoeld is met chemotherapie weer aan elkaar gemaakt worden, is er mogelijk meer kans
dat deze hechtingen in de darm niet goed sluiten.
Wanneer dat het geval is komt er darminhoud in de buikholte en moet u opnieuw geopereerd worden
om de darmen opnieuw te hechten.
Wanneer de buik gespoeld wordt met chemotherapie zullen er in ieder geval de eerste 24 uur extra
controles gedaan worden en verblijft u op de intensive care. Indien er een heroperatie verricht moet
worden is een opname op de intensive care meestal ook nodig.
De gemiddelde opnameduur bij de standaardbehandeling (de operatie zonder spoelen van de buik)
ligt rond de 11 dagen, voor de operatie met de buikspoeling zal de verwachte opnameduur gemiddeld
een week langer (18 dagen) zijn.
Mogelijke voordelen van meedoen
Er bestaat de kans dat door het spoelen van de buik met cisplatinum tijdens de operatie uw vorm van
eierstokkanker minder kans heeft terug te komen of te verergeren. Mogelijk kan de kwaliteit van uw
leven op de langere duur verbeteren. Het is echter onzeker of deze voordelen zich bij u zullen
voordoen.
Informatie vanuit deze studie levert informatie op die mogelijk kankerpatiënten in de toekomst verder
kunnen helpen.
Deelname en beëindiging
Uw deelname aan dit onderzoek is geheel vrijwillig. U bent dus volstrekt vrij om te besluiten al dan niet
aan dit onderzoek mee te doen. Welke keuze u ook maakt, dit zal geen enkele invloed hebben op de
relatie met uw arts en de benadering van u en uw begeleiders. Uw behandelend arts zal samen met u
bespreken wat voor u de beste behandeloptie is.
Als u wel meedoet kunt u op elk moment uw mening herzien en alsnog stoppen met meedoen aan het
onderzoek. Dit kan uiteraard tot het moment van de operatie, omdat dan de spoeling met
chemotherapie in de buikholte plaatsvindt.
Indien tijdens de behandeling uw ziekte verergert of indien de bijwerkingen te ernstig worden zal uw
behandelend arts dit met u bespreken en met u overleggen of de behandeling kan worden voortgezet
of gestopt moet worden.
Indien er tijdens de uitvoering van de studie blijkt dat er te grote nadelige gevolgen zijn van de extra
chemotherapie in de buikholte, zal de artsonderzoeker/behandelaar u dit meedelen en de behandeling
met spoeling van de buikholte niet uitvoeren.
Vertrouwelijkheid
Als u toestemming geeft tot deelname aan de studie geeft u ook toestemming om uw medische
gegevens, zoals deze in uw medische status vermeld zijn, te gebruiken voor onderzoeksdoeleinden. U
geeft hiermee ook toestemming om deze gegevens in de toekomst te combineren met gegevens van
u vanuit andere bronnen (denk aan bronnen zoals de kankerregistratie, andere medische gegevens
van bijvoorbeeld de huisarts, etc).
Pat info OVHIPEC versie 2 112006
Alle gegevens die van u worden verzameld (persoonlijke, klinische, economische en gegevens
afkomstig van onderzoek op lichaamsmateriaal) zullen worden behandeld met inachtneming van de
Europese en Nederlandse privacy wetgeving. Dit zal inhouden dat al uw onderzoeksgegevens onder
code worden geregistreerd en dat alleen de behandelend arts en lokale onderzoekers toegang
hebben tot de codesleutel waarmee uw identiteit kan worden achterhaald. Daarnaast is er inzage
mogelijk door derden zoals de inspectie voor de gezondheidszorg en de medisch ethische toetsings
commissie.
Ten slotte zullen uw gegevens niet voor derden (behoudens de eerder genoemde instanties)
toegankelijk zijn en uitsluitend in niet-herleidbare vorm worden gepubliceerd.
Mocht u tegen dit alles bezwaar hebben of hierover meer willen weten, bespreekt u dit dan met de
betrokken arts.
Proefpersonen verzekering
Er is een proefpersonenverzekering afgesloten voor iedereen die meedoet aan de studie, voor
mogelijke schade die door de studie wordt berokkend. Informatie hierover kunt u lezen in de
bijgevoegde bijlage.
Medisch ethische commissie
Dit onderzoeksprotocol is ingediend bij de medisch ethische commissie wiens taak het is te
waarborgen dat voldaan is aan alle voorwaarden aangaande uw veiligheid en rechten. Goedkeuring
van dit onderzoek is verleend door de Medisch Ethische Commissie van het Antoni van Leeuwenhoek
ziekenhuis.
Vragen
Mocht u na het lezen van deze informatie, voor of tijdens het onderzoek nog nadere informatie willen
ontvangen of komen er nog vragen bij u op dan kunt u altijd contact opnemen met:
dr W. Van Driel, gynaecoloog, 020-5122975
dr V. Verwaal (chirurg), of 020-5122977
dr. W. ten Bokkel Huinink (medisch oncoloog) 020-5122951
Of bij de onafhankelijk arts dr. G. Salverda (radiotherapeut) werkzaam in het NKI/AvL
(telefoonnummer 020-5121724). Zijn rol bij dit onderzoek is patiënten onafhankelijk te adviseren
wanneer zij met vragen zitten die betrekking hebben op dit onderzoek. Uiteraard kunt u ook altijd met
uw huisarts overleggen.
Pat info OVHIPEC versie 2 112006
BEWUSTBEREIDVERKLARING/TOESTEMMINGSVERKLARING
Schriftelijke toestemming voor klinisch wetenschappelijk onderzoek.
Titel van het onderzoek:
tussen interval chirurgie met en zonder spoelen van de buik met chemotherapie onder
hypertherme omstandigheden (OVHIPEC-1)
ovarian carcinoma randomising between secondary debulking surgery with or without
hyperthermic intraperitoneal chemotherapy
(OVHIPEC-I))
Ik ben over bovengenoemd wetenschappelijk onderzoek geïnformeerd door de informant die dit
formulier hieronder mede ondertekent.
Ik heb de schriftelijke informatie die mij is uitgereikt, goed kunnen bestuderen. Ik ben in de
gelegenheid gesteld om vragen over het onderzoek te stellen. Ik heb voldoende tijd gehad om
goed over deelname aan het onderzoek na te denken. Ik stem toe met deelname aan
bovengenoemd onderzoek. Ik geef toestemming tot inzage van mijn medisch dossier door
bevoegden, zoals omschreven in de patiënteninformatie.
Achternaam en voorletters :
Geboortedatum :
Handtekening :
Dagtekening :
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ondergetekende verklaart dat de hierboven genoemde persoon over het bovenvermelde
onderzoek geïnformeerd is.
Naam :
Functie :
Handtekening :
Dagtekening :
NB. Het origineel van de toestemmingsverklaring dient in het medisch dossier van de patiënt
bewaard te worden.
Pat info OVHIPEC versie 2 112006
VERZEKERING BIJ MEDISCH WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
Titel onderzoek: Gerandomiseerde fase III studie waarbij gerandomiseerd wordt tussen interval
chirurgie met en zonder spoelen van de buik met chemotherapie onder hypertherme omstandigheden
(OVHIPEC-1)
secondary debulking surgery with or without hyperthermic intraperitoneal chemotherapy
(OVHIPEC-I))
De opdrachtgever van bovengenoemd wetenschappelijk onderzoek, ......................................................,
heeft de deelnemer/proefpersoon verzekerd in verband met eventuele schade die hij/zij mocht lijden als
gevolg van deelname aan dit onderzoek. Het betreft de schade door dood of letsel die het gevolg is van
deelname aan het onderzoek, en die zich gedurende de deelname aan het onderzoek openbaart, of
binnen vier jaar na beeindiging van deelname aan het onderzoek. De schade wordt geacht zich te
hebben geopenbaard wanneer deze bij de verzekeraar is gemeld.
De verzekering biedt een maximum dekking van 450.000 euro per proefpersoon en 3.500.000 euro voor
het gehele onderzoek en 5.000.000 euro per jaar voor alle onderzoeken van dezelfde opdrachtgever. De
dekking van specifieke schades en kosten is verder tot bepaalde bedragen beperkt. Dit is opgenomen in
het besluit verplichte verzekering bij medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen. Informatie
hierover kunt u vinden op de website van de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek:
www.ccmo.nl.
Van de dekking door deze verzekering is uitgesloten:
- schade waarvan op grond van de aard van het onderzoek zeker of nagenoeg zeker was dat
deze zich zou voordoen;
- schade aan de gezondheid die ook zou zijn ontstaan indien u niet aan het onderzoek had
deelgenomen;
- schade die het gevolg is van het niet of niet volledig nakomen van aanwijzingen en instructies;
- schade aan nakomelingen, als gevolg van een nadelige inwerking van het onderzoek op u of uw
nakomeling;
- bij onderzoek naar bestaande behandelmethoden: schade die het gevolg is van één van deze
behandelmethoden
- bij onderzoek naar de behandeling van specifieke gezondheidsproblemen: schade die het
gevolg is van het niet verbeteren of van het verslechteren van deze gezondheidsproblemen.
De naam van de verzekeringsmaatschappij waar het onderzoek is verzekerd luidt:
........................................................
........................................................ (adres)
........................................................ (plaats)
Indien men schade heeft geleden of het vermoeden daarvan heeft dient men zich met de onderzoeker
dan wel uw behandelend arts in verbinding te stellen.Gerandomiseerde fase III studie waarbij gerandomiseerd wordt(Phase III randomised clinical trial for stage III(Phase III randomised clinical trial for stage III ovarian carcinoma randomising between
Patiëntinformatie voor de studie OVHIPEC-1
Versie 2: 30 november 2006
__________________________________________________________________________________
Op 5.1.2006 werd het standpunt van het National Cancer Institute van de Verenigde Staten (NCI-US) t.a.v. het gebruik van intraperitoneale chemotherapie (IPCT) bij vrouwen met vergevorderd ovariumcarcinoom kenbaar gemaakt middels een 'Clinical Announcement' (1).
__________________________________________________________________________________
Een 'Clinical Announcement' over intraperitoneale chemotherapie en wat nu?
Op 5.1.2006 werd het standpunt van het National Cancer Institute van de Verenigde Staten (NCI-US) t.a.v. het gebruik van intraperitoneale chemotherapie (IPCT) bij vrouwen met vergevorderd ovariumcarcinoom kenbaar gemaakt middels een 'Clinical Announcement' (1).
In deze aankondiging werd aangegeven dat na een optimale chirurgische debulking het gebruik van IPCT sterk overwogen diende te worden. Er werd geen specifiek chemotherapieschema aangeraden, maar op basis van de beschikbare gegevens leek de combinatie van cisplatine (100 mg/m2 IP) en een taxaanverbinding (intraveneus [IV] of IV plus IP) het meest voor de hand liggend. De trigger voor deze aankondiging waren de resultaten van een gerandomiseerde studie (GOG-172), die gepubliceerd werd in het New England Journal of Medicine in 2006 (2). De studie betrof 429 patiënten met een stadium III ovariumcarcinoom of primair peritoneaalcarcinoom die na optimale chirurgische debulking gerandomiseerd werden voor een behandeling met IV paclitaxel en cisplatin of IV paclitaxel gevolgd door IP cisplatin en paclitaxel. De patiënten behandeld met IPCT bleken een 16-maanden langere mediane overleving te hebben (66 versus 50 maanden, P=0.03). Het was het grootste overlevingsverschil dat ooit in een gerandomiseerde studie met een dergelijke patiëntenpopulatie werd gezien. Helaas bleek ook de toxiciteit van deze behandeling aanzienlijk en slechts 42% van alle patiënten in de IPCT arm bleken alle zes geplande behandelingen met IP te kunnen afmaken. Meer patiënten in de IPCT arm hadden graad 3 of 4 vermoeidheid, pijn, hematologische, gastro-enterologische, metabole, of neurologische toxiciteit (P<0.001). IPCT had ook een negatieve invloed op de kwaliteit van leven tijdens (P<0.001) en 3 tot 6 weken na de behandeling (P=0.009). Echter, deze verschillen bleken een jaar na de behandeling verdwenen(3). Met deze overlevingscijfers zou men verwachten dat oncologen unaniem enthousiast zouden reageren, en dat de NCI Announcement als een doorbraak zou worden gezien. Niets is minder waar. GOG-172 lijkt de sluimerende controverse tussen voor- en tegenstanders van IPCT weer te hebben geactiveerd (4) en ook sommige Europese onderzoekers lijken de werkelijkheid niet onder ogen te willen zien (5). De reactie hierop van Armstrong en Brady is m.i. correct en terecht(6). Wat zijn de feiten? In de afgelopen 2 decennia zijn er 8 gerandomiseerde studies gepubliceerd die de rol van IPCT bij het vergevorderd ovariumcarcinoom onderzochten. Een recente Cochrane analyse van deze trials gaf aan dat IPCT de totale en ziekte-vrije overleving significant verbeterde (hazard ratio 0.79; 95% betrouwbaarheidsinterval 0.70-0.90) (7). Zoals te verwachten viel, kwamen deze gegevens overeen met de analyse zoals die in de NCI announcement werd gegeven. Deze gegevens worden extra ondersteund door een grote 'multiple-treatment meta-analysis', waarbij het IP gebruik van platinum plus een taxaanverbinding de grootste bijdrage in overlevingsverbetering leek te hebben (8). De 3 grote 'intergroup trials" in de VS hebben daarbij een belangrijke rol gespeeld (2,9,10). De eerste studie (SWOG-8501/GOG-104), die nu al weer 10 jaar geleden gepubliceerd werd, is eigenlijk de enige zuivere studie geweest waarbij patiënten met stadium III en £2 cm resterend tumorvolume gerandomiseerd werden voor IP cisplatine en IV cyclofosfamide of beide chemotherapeutica IV (9). De IP arm van de studie toonde een 8-maanden langere mediane overleving en 24% relatieve sterftereductie. Beenmergtoxiciteit en ototoxiciteit bleken met de IP cisplatine verminderd. Het percentage patiënten dat de 6 cycli niet kon afmaken was in beide armen van de studie gelijk. De tweede (GOG-114) en derde (GOG-172) 'intergroup' studie waren complexer en leidden, ongewild, tot meer toxiciteit en meer onderbrekingen van de IPCT. Desondanks leidde IPCT in GOG-114 tot een significante 11-maanden overlevingsverbetering (10) en in GOG-172 tot een significante 16-maanden overlevingverbetering (2). Deze drie studies tonen eenzelfde overlevingsverbetering, d.w.z. een 20% tot 30% relatieve sterftereductie met IPCT. Belangrijk daarbij is om op te merken dat de controle-arm in deze drie studies de op dat moment gangbare standaardbehandeling betrof met in de laatste twee studies een controle-arm die equivalent was aan de meest recente gouden standaard: carboplatine en paclitaxel (11). Vanuit wetenschappelijk oogpunt en 'evidence-based medicine' kan het eenvoudigweg niet beter. Wanneer wij uitkomsten van goed opgezette gerandomiseerde studies gepubliceerd in hooggekwalificeerde tijdschriften met 'peer-review' niet meer accepteren, dan staat onze geloofwaardigheid op het spel en vraag ik mij redelijkerwijs af waarom wij nog gerandomiseerd onderzoek zouden moeten uitvoeren. Dit laat onverlet dat de huidige gebruikte IPCT schema's als te toxisch dienen te worden aangemerkt en verder onderzoek om deze therapie patiëntvriendelijker te maken nodig is. Mijn reactie is niet alleen bedoeld om IPCT aan te bevelen als een mogelijk waardevolle therapie voor een bepaalde categorie van ovariumcarcinoom-patiënten, maar ook om de door de jaren heen opgebouwde positieve houding t.a.v. het door ons uitgevoerde klinisch research te onderstrepen en te behouden. Patiënten dienen gemotiveerd te blijven aan trials deel te nemen om tot een verdere verbetering van therapieresultaten te komen. Zij dienen geïnformeerd te worden over de resultaten hiervan. De uitkomst van dergelijke trials kunnen wij dan ook om die reden niet naast ons neerleggen.
Professor H.M. Pinedo (VUmc) en Dr. J. van der Velden (AMC) werden om een reactie gevraagd. De reacties luidden:
H.M. Pinedo: "Uit mijn hart gegrepen. Maar ik zou juist een pleidooi houden voor IP."
J. van der Velden: "Ik onderschrijf jouw visie volledig. Wij zijn samen met het AvL/NKI ook gestart met het toepassen van intraperitoneale chemotherapie voor een selecte groep van patiënten."
Referenties
- National Cancer Institute : Clinical Announcement: Intraperitoneal chemotherapy for ovarian cancer, January 5, 2006. http://www.cancer.gov/newscenter/pressreleases/IPchemotherapyrelease
- Armstrong DK, et al. Intraperitoneal cisplatin and paclitaxel in ovarian cancer. N Engl J Med 2006;354(1):34-43
- Wenzel LB, et al. Baseline quality of life (QOL) as a predictor of tolerance to intraperitoneal (IP) chemotherapy for advanced epithelial ovarian cancer (EOC): A Gynecologic Oncology group (GOG) study. J Clin Oncol 2006;24:257s (abstr 5007)
- Hamilton CA and Berek JS. Intraperitoneal chemotherapy for ovarian cancer. Current Opin Oncol 2006;18:507-515
- Gore M, Dubois A, Vergote I. Intraperitoneal chemotherapy in ovaian cancer remains experimental. J Clin Oncol 2006;24:4528-4530
- Armstrong DK, Brady MF. Intraperitoneal therapy for ovarian cancer: A treament ready for prime time. J Clin Oncol 2006;24:4531-4533
- Jaaback K, Johnson N. Intraperitoneal chemotherapy for the initial management of primary epithelial ovarian cancer [Cochrane database Review]. Oxford, United Kingdom, Cochrane Library, Issue 1, CD005340.pub2, 2006 (DOI:10.1002/ 14651858. CD005340.pub2)
- Kyrgiou M, et al. Survival benefits with diverse chemotherapy regimens for ovarian cancer: meta-analysis of multiple treatments. J Natl Cancer Inst 2006;98:1655-1663
- Alberts DS, et al. Intraperitoneal cisplatin plus intravenous cyclophosphamide versus intravenous cisplatin plus intravenous cyclophosphamide for stage III ovarian cancer. N Engl J med 1996;335:1950-1955
- Markman M, et al. Phase III trial of standard-dose intravenous cisplatin plus paclitaxel versus moderately high-dose carboplatin followed by intravenous paclitaxel and intraperitoneal cisplatin in small volume stage III ovarian carcinoma: an intergroup study of the Gynecologic Oncology Group, Southwestern Oncology Group, and Eastern Cooperative Oncology Group. J Clin Oncol 2001;19:1001-1007
- Ozols RF, et al. Phase III trial of carboplatin and paclitaxel compared with cisplatin and paclitaxel in patients with optimally resected stage III ovarian cancer: a Gynecologic Oncology Group study. J Clin Oncol 2003;21:3194-3200
Inleiding
